"ben ancak dans etmeyi bilen bir tanrıya inanırdım." f. nietzche
gününüz sevinçli geçsin...

7 Eylül 2013 Cumartesi

Kitap İçin... - CXII/ SELÇUK ALTUN

'İnce Memed'den yiğit, Yaşar Kemal karakteri var m'ola?'

'Hüseyin Baş'ın Anısına'

2776- Genelkurmay Başkanı Orgeneral Sayın Necdet Özel'e Bir İleti:

Mart sonu itibarıyla piyasa filmi 'Fetih 1453'ü 6.2 milyon kişinin izlediğini okuduktan sonra, 'bir başka heykel' konusunu dikkatinize getirmek istedim.

Beşiktaş'taki bir parka, 2009'da Fatih Sultan Mehmet heykeli dikildi. 'Hasarlı ve hatalı' kaidesindeki levhaya göre o, 'Türk Silahlı Kuvvetlerinin İstanbul Halkına Armağanıdır.' (Cümledeki yazım yanlışları bana ait değildir.)

İmparatorlar imparatoru Fatih Sultan Mehmet'in aklımızda ve gönlümüzde bir sureti vardır. O aynı zamanda bir sanatseverdi, döneminin usta ressamı Gentile Bellini'ye portresi için modellik yapmıştı. Heykel onun yüzünü anımsatan ifadelerden yoksundur. Altındaki at, sanki lunaparktaki bir dönme dolaptan ödünç alınmıştır. Figürle at arasında orantı yoktur; figür adeta bir midilliye oturtulmuştur.

Heykelin bir kenarına iliştirildiği mekânın adı, Yahya Kemal Parkı'dır. Tam ortasında, üstadın bir heykeli vardır. Bir cihan imparatorunun (aynı zamanda bibliyofil, şair, estet ve polyglot) heykeli, adını bir şairden alan o merkezi parkta, bir sığıntı gibi yol kenarına kondurulmamalıdır.

Haftanın beş günü önünden geçerken içim sızlar.

Tarihe ve sanata saygı adına (b)ilginize sunarım.

Saygılarımla,

Selçuk Altun

2777- 18.03.2012! Okuma zevkimi ateşleyen canım annem Necibe Altun'un vefatının ikinci yıldönümü. Salih Bolat'ın turfanda dizeleri aklıma geliyor:

'avluda dolaşan annemin elleri mi

güneşi saksılara dağıtan?'

(Mart-Nisan, 2012 ' Özgür Edebiyat)

2778- 'Tüm kadınlar annelerine benzeyecektir, bu onların trajedisi; hiçbir erkek annesine benzemeyecektir, bu da onun trajedisi.'

Oscar Wilde

2779- Batıda, hakkında ciddi söylenti çıkan devlet başkanı veya bakanlar; makamlarının yıpranmaması adına istifa eder veya ettirilir. (Ne zaman benzeri bir haber okusam, ülkemizdeki örnekleri anımsar rahatsız olurum.)

Nisan ayında, bu kez Macaristan Cumhurbaşkanı Pal Schmitt istifa etti. Çünkü 1992 yılında tamamladığı doktora tezinde, intihal (edebi veya bilimsel çalıntı) yaptığı iddia ediliyordu.

Paragraftaki 'intihal' ve 'cumhurbaşkanı' sözcükleri bana neler anımsattı:

1) Kabinenin hem de Milli Eğitim Bakanı Ömer Dinçer, intihal gerekçesiyle, öğretim üyeliğinden atılıp, akademik unvanı iptal edilmemiş miydi?

2) Cumhurbaşkanı Abdullah Gül, Refah Partisi'nin kapatılma sürecinde ortaya çıkan 'Kayıp Trilyon Davası' sanığı değil miydi? O dokunulmazlığı nedeniyle yargılanmazken parti genel başkanı Necmettin Erbakan, 'özel belgede sahtecilik' suçundan 2 yıl 4 ay hapse mahkûm oldu. Gül cumhurbaşkanı olunca, Erbakan'ı affetti.

(İstifa ile istifade arasındaki hassas kavram kargaşası!)

2780- 21.03.2012! Notre Dame de Sion Lisesi'nde, En Français Dans Le Texte (Metinde Fransızca) başlıklı sergi açılışına katıldım. Gizemli bir ortamda, Fransızca yazan 36 Türk yazar, şair ve sanatçının Fransızca kitapları sergileniyordu. İlginç konsept Enis Batur'a aitti. Kitaplığımdaki iki adet İzzet Melih Devrim (1887-1966) yapıtını da sergiye katmak isteyince, onların varlığını kimden öğrenip, nasıl unutmadığına şaşırmıştım.

Serginin saklanası kataloğunu Norgunk hazırlamıştı. Nitelikli ve albenili kitaplar kotaran Norgunk yöneticileri Ayşe-Alpagut Gültekin'le tanışmak hoş bir sürpriz; usta yazar Tahsin Yücel ve eşi hanımefendi ile tanışmaksa gecenin serendipity'siydi.

Tahsin Bey gecenin tek 'sergi' yazarıydı. 2013, üstadın 80. yaş yılıdır; umarım bir etkinlikle anılır.

2781- 'Babamın ölümünden sonra başıma gelen en iyi şey, sanırım annemin ölümüydü' diye bir cümlesi var diye Edward St. Aubyn'nin (doğ.1960) son romanını (At Last) edinmiştim. Sonra tüm yapıtlarını getirttim.

2782- Küresel kültürazzi:

A.B.D.'nin Nurullah Ataç'ı Edmund Wilson (1895-1972) şair Edna st. Vincent Millay'e evlenme teklif edince, onun aynı zamanda beş erkeği 'idare ettiğini' de öğrenir. / Ernest Hemingway'e göre Scott Fitzgerald'ın karısı Zelda, komedyen-şarkıcı Al Jolson'un Hz.İsa'dan da önemli olduğu görüşündedir. / Kompozitör Anton Bruckner sosyal yaşam gerçeklerinden o denli habersizdi ki, bir bestesini prova eden orkestra şefine bahşiş vermeye kalkışmıştı. / Lenin, Sarah Bernhardt'ı Kamelyalı Kadın'da izlerken ağladığını itiraf etmiştir. / Sokrates, Hz. İsa ve Budha tek kelime yazmamıştır. / Şairlerin şairi Virgil (M.Ö. 70 ' M.Ö. 19) aşırı utangaç bir ke-ke-mey-di./ Diyalektik mantığın öncüsü Hegel (1770-1831) harcamalarının son kuruşuna dek dökümünü tutardı. / Tarihçi Plutark ve Arrian'a göre Pers Kralı III. Darius'un kumandasındaki 120 bin askeri püskürten Büyük İskender'in ordusu 450 erattan mürekkepti. / Jane Austen'in erkek kardeşlerinden ikisi amiraldi. / Gore Vidal'e göre, E.M. Forster'ın pantolonunda sidik lekesi gördüğü için Tennessee Williams onunla görüşmekten vazgeçer'

2783- Ölümsüz Atatürk'ten (Vamık D. Volkan; Norman Itzkowitz ' Bağlam):

''Yaşamı boyunca bütün gücünü ve emeğini Türkiye için harcadı ve yaşamı -kendilerini içki içme ve siroz şeklinde ortaya koyan- oral çatışmalarına geri çekilerek teslim olma biçiminde sona erdi. İnsan, ister istemez bütün bir süreci romantikleştirme ihtiyacı duyuyor; olağanüstü yaratıcı bir sentez içinde Türkiye'ye verebileceği her şeyi verdikten sonra yaşamının bir tür 'fedakârca intihar' ile sona erdiğini söylemek istiyor''

2784- Renkli insan, müthiş ressam Sali Turan'ın geçen kış Ege'den yolladığı notlardan:

-Tanrı'nın çok, insanın az olduğu yerlerde çalışıyor, yaratıyorum.

-Teşekkürler yitik eksiklerimizin türküsü Trabzon.

-Resimden başka dünyayı çözümleyeceğim başka bir anahtarım yok.

2785- Zaman'ın mart sonu itibarıyla tirajı 980 bin adetse, ulusal gazetelerin günlük toplam satışı 4.2 milyondur. Hürriyet'in Pazar payı % 10 olmakla birlikte, reklam ve ilan gelirlerindeki payı yaklaşık % 40'tır. (İnanılmaz bir istatistik değil mi?) Hürriyet'i ölüm ilânları için alan az insan tanımam. (Ölüm ilanlarından elde ettikleri yıllık geliri de merak ederim.)

2786- Sağlığıyla ilgili safsata haberle medya gündemine gelen Kadir İnanır'a dair hakseverlik adına bir çift sözüm var: O bir kitap ve resim sever, iyi bir çizerdir. Kültür ve Turizm Bakanı'nın hemşerisidir ama dönek ve her-mevsimin-adamı değildir. Çıkar için kendisini siyasal unsurlara kullandırtmamış, duruşundan ödün vermemiştir. (Örnekleri tükenmek üzeredir.)

2787- Kadir İnanır'ı anınca aklıma geldi, kendisinin bana on yıl mı öncesinden Fatsa pidesi sözü vardır. Yılmaz Erdoğan da güya kebapçıya götürecekti.

(Beyler borçlarınıza faiz yürütsem, nicedir pideci ve kebapçı zincirlerim vardı.)

2788- Şairin Günah Defteri'nden ' Haz. Tozan Alkan, Şeref Bilsel:

-Sevgili gerçek şiir seni ne yapsın? (Gonca Özmen)

-Şiir düşünceden tiksinir. (Lord Byron)

-Şiir, sesle anlam arasındaki uzun bir kararsızlıktır. (Paul Valery)

-Şairler onaylanmamış yasa koyuculardır. (Percy B. Shelley)

2789- Yüz sayfadan daha az kitaplardan mürekkep bir kütüphane'

2790- bu benim.zip ' Aslı Serin, 160. kilometre :

bakire kızlar manifestosu'ndan

ben senin bildiğin kızlardanım Kerem

alıcı gözle seyrederim kendimi vitrinlerde

ışığı kapatman yeter bozulmam kotla sevişebilirim

beni hep sev onlar da sevsin -göz çıkarmaz-

acıtırsa fermuarım yarın sevmeyebilirim

işte söyledim, nihayet söyledim, oh be söyledim

ben senin bildiğin kızlardanım sevgilim

2791- Kaç Yıl Oldu? 2012'den- Haz. Fırat Budacı:

-Manken D.B., cinsel fantezileriyle ilgili bir soruya, 'şömine bacası olabilir'' cevabını vereli 6 yıl,

-TRT denetimi, Barış Manço'ya 'Arkadaşım Eşşek' şarkısını kuzuların daha sevimli olduğu gerekçesiyle, 'Arkadaşım Kuzu' olarak değiştirmesini önereli 31 yıl,

-Refah Partisi milletvekili Ş.Y., 'Bu yezitlerin kapı zilleri bile dinden dön diye çalıyor, günahtan günaha koşuyor bunlar!' diyeli 15 yıl,

-Vakit gazetesi yazarı S.A., Tayyip Erdoğan'ı sırtından atan atın, İsrail tarafından kızılötesi ışınlar yardımıyla huysuzlaştırıldığını iddia edeli 5 yıl olmuş'

2792- Emperyal dil İngilizcenin vatanı Büyük Britanya'da ilk kitap, William Caxton tarafından 1473'te basıldı. İlk yapıt Truva tarihiyle ilgiliyken 1477'de yayımlanan üçüncüsü, Arap düşünürü Mübaşir İbn Fatih Ebul Al Vefa'ya ait on birinci yüzyıl ürünü bir felsefe kitabıydı.

(Hayır efendim, bende bir nüshası yok!)

2793- Kitap Önerileri:

Türkiye Kime Kalacak ' Osman Ulagay, Doğan Kitap / Osmanlı'nın Son Savaşı ' Erdoğan Aydın, Kırmızı / Rüştü Onur (Şiirleri, Mektupları, Ardından Yazılanlar) ' Salâh Birsel, SEL / İstanbul Lezzetleri ' Mehmet Yaşin, Doğan Kitap / Portreler ' Can Yücel, İş Kültür / Hanımefendi Kızıldır ' Gülce Başer, Yasakmeyve /Baba, Oğul ve Kutsal Roman ' Murat Gülsoy, CAN'

(Özellikle Fenerbahçeli kitapseverler için: Bir Osmanlı Yazı ' Melih Esen Cengiz, Altın Kitaplar.)

2794- Küresel film yönetmeni Nuri Bilge Ceylan'ın son yapıtı Bir Zamanlar Anadolu'da (Once Upon A Time In Anatolia), İngiltere'de vizyona büyük sükseyle girdi. 'Şiirsel bir başyapıt; sürükleyici ve usta bir yol filmi; olağanüstü, büyüleyici ve güzelliği azalmayan bir film; şaşırtıcı, göz kamaştırıcı usta işi film, Ceylan'ın altıncı ve en önemli yapıtı' tezahüratı değişik film eleştirmenlerine aittir.

16.03.2012 tarihli The Independent'teki alkış yazısı, 'Bir film baş ağrıtıcı derecede yavaş ama aynı zamanda son derece sürükleyici olabilir mi? O, Nuri Bilge Ceylan'a ait bir şaşırtıcı polisiyeyse evet' diyerek başlıyordu.

(Benim için yılın filmiydi; Ceylan'ın her yeni filminde kendisiyle yaptığı düelloyu, takdirde izliyorum.)

2795- 'Yeni kitap' beklediklerim: Tahsin Yücel (roman) Ferhan Şensoy (özyaşamöyküsünün ikinci cildi), Mehmet Taner (şiir), İhsan Oktay Anar (roman) Enver Ercan (şiir, ama boşuna beklediğimin farkındayım).

2796- 'Biz doğu toplumuyuz. Bizde eleştiri olması pek mümkün değil, çünkü 'eleştiri' deyince şairler yazarlar övgü bekliyor. Övgünün olmadığı hallerde, hatta yeterince övmediğinizde yazdığınız yazı yergi olarak kalıyor. Bu hal, 'eleştiri' adı altında yazılan yazıları da olumsuz yönde etkiliyor.'

(Metin Celâl'in Yasakmeyve'deki (Mart/Nisan, 2012) doyurucu söyleşisinden)

2797- Anglo-Amerikan Kitabistanı'nın usta öykücüsü V.S. Pritchett (1900-1997), kısa öykünün kıvamını 'Adeta yoldan geçerken göz ucuna takılanı anlatmak' diyerek özetlemişti.

Oktay Akbal'ın kısa öyküleri bu reçeteye uyar. Beş, altı sayfalık parçaları, okurunu ilk kısa paragrafıyla girdabına çeker. Eksik veya fazla cümlesi yoktur.

1967 ürünü Dost Kitaplar'da usta yazar, 60 yazarın 80 yapıtını tanıtır. Ortalama beşyüz sözcükle, kitabı özümsediğini ve neden önemsediğini yalın cümlelerle adeta okurun kulağına fısıldar. 1952 Nobelist'i François Mauriac'ın Zehir'ini, işbu kitap sayesinde okumuştum'

(Duayen Oktay Akbal'ın 04.04.2012 tarihli Cumhuriyet'te, sağlık nedeniyle köşe yazılarına ara vereceğini okurken aklıma gelenlerden.)

2798- Dost Kitaplar - Oktay Akbal, 1967:

ÖNSÖZ'den

'Walt Whitman, 'Bu bir kitap değildir, buna dokunan bir insana dokunur' demiş. 'Çimen Yaprakları' için'Kitap konusunda en güzel söz bu bence. Değerli, kalıcı bir kitap dün de bugün de, yüzlerce yıl sonra da yaşar. Bizden sonra gelecek kuşaklara sesler, duygular, renkler götürür.

Kitabı sevmemiz, saymamız, onu yalnızca kâğıttan, mürekkepten yoğrulmuş bir 'nesne' saymadığımızdandır. Canlıdır o, yazarından daha diri, daha yaşam doludur. Bitip tükenmez o yaşama gücü. Alırsınız bir yere koyarsınız, unutursunuz, sonra bir gün açarsınız, başlarsınız okumaya, sıpsıcaktır, yaşamın bütün özelliklerini taşımaktadır hâlâ. Her iyi kitap yazarının kanıyla, canıyla, özüyle doludur. Yazarlar ölür giderler, kitaplarsa hiçbir zaman ölmez. Niye 'En iyi dostlarımız kitaplardır' demişler. Bizi hiçbir zaman bırakmadıkları için. Biz onları bırakırız, ama onlar bizden ayrılmazlar hiç''

2799- BU BİR ÇAĞRIDIR, küresel yazar, anıt insan Yaşar Kemal'in barış, çağdaşlık ve Kürt sorunu üzerine söyleşi ile söylevlerinden mürekkep.

Kürt sorunu ile askeri cunta hakkında nicesinin henüz söylediklerini o yirmi yıl önce haykırmıştır; bunun için vizyon ve özellikle cesaret sahibi olunmalıdır.

Yaşar Kemal'in (y)arattığı hiçbir kahraman, Yaşar Kemal'den yiğit değildir.

2800- 31.03.2012! Nice şair ve yazarın dostu ve doktoru, kitapsever Prof. Selçuk Özarmağan'la usta yazar, özel insan Leyla Erbil'i evinde ziyaret ettik. İş Kültür'ün kilit yöneticilerinden Ruken Kızıler de bize katıldı. / Leyla Hanım'a son iki romanımı imzalamak cüretinde bulunmamın nedeni, önceki ziyaretimde Bizans Sultanı'nı okumak istediğini söylemesiydi. / 'Bir ay sonra gelir sözlü yaparım' girişimim püskürtüldü. Leyla Hanım bir proje üzerinde çalışırken, konsantrasyonunun dağılmaması için olmalı, okumazmış. / Romanları arasında Kalan'dan sonraki gözdem Karanlığın Günü'dür. Jour d'obscurite başlığıyla henüz Fransızcaya çevrilen yapıtından bir adedini imzalaması için çantamdan çıkararak umarım ona küçük bir serendipity yaşatmışımdır. / Bir önceki gün yitirdiğimiz gazeteci, yazar, birikimli insan ve nüktedan Hüseyin Baş'ı andık. Leyla Hanım ile Selçuk Özarmağan'ı rahmetli Baş tanıştırmış. (Önümüzdeki ay ona özel bir madde ayırmalıyım.) / Ziyaretin yüksek noktası, Leyla Erbil'in tezgâhına bir öykü (yoksa kısa roman mı?) kitabı aldığını öğrenmekti.

Amigo okuruyuz; ufuk sayarız, şafak sayarız'

cumhuriyet kitap. 07.06.2012

Hiç yorum yok:

Yorum Gönder